چهره اصلی انتخابات امروز دانمارک

[این نوشته از وبلاگ پیشین در اینجا منتشر شده. تاریخ اصلی انتشار اینجا نوشته شده]

نوشته شده در پنجم ژوئن ۲۰۱۹

امروز روز انتخابات در دانمارک بود. (مصادف با روز قانون اساسی دانمارک) آخرین انتخابات، چهار سال پیش برگزار شد. درست مدت کمی پس از این که به دانمارک آمدم. آن انتخابات بود که به شکست بلوک قرمز (به رهبری سوسیال‌دموکرات‌ها، بزرگترین حزب دانمارک) انجامید و در آن حزب دست راستی‌ای که مخالفت با مهاجرت و خارجی‌ها را در دستور کار داشت با آرای بالایش سهم عمده‌ای را در قدرت به دست گرفت. از این لحاظ (موج دولت‌های راست‌گرا، مهاجرستیز، نژادپرست و پوپولیست) دانمارک از بسیاری از کشورهای دیگر در این زمینه پیشروتر بود! تاثیر قدم بنده در سیاست دانمارک؟! اگر خیلی خلاصه و سطحی بخواهیم بدانیم چه گذشته: سوسیال‌دموکرات‌ها که بدجور چوب طرفداری از مهاجرت را خورده بودند با رهبری جدید، خودشان پرچم ضدمهاجرت را علم کرده و دوباره به پرطرفدارترین حزب دانمارک تبدیل شده‌اند! (نظرسنجی‌های معتبرو نتایج رای‌گیری پارلمان اروپا این را نشان می‌دهد.) از طرف دیگر حزب دنسک فولک‌پارتی (حزب مردمی دانمارکی) که با شعارهای ضد خارجی/مهاجر و نژادپرستانه در انتخابات پیشین به پیروزی بزرگی رسیده و در ائتلاف با حزب چپ (این حزب لیبرال و دست‌راستی، فقط اسمش چپ است وگرنه دست راستی‌اند!) دولت فعلی را تشکیل داده بود با ریزش شدید آرا مواجه شده. شاید مهم‌ترین دلیلش ترس مردم از به فنارفتن سیستم تامین اجتماعی پیشرفته دانمارک (که از مهم‌ترین بنیان‌های جامعه‌شان است) به دست سیاست‌های دست راستی این حزب است و یا این‌که اگرچه مهاجرت و خارجی‌ها هنوز از مهم‌ترین مباحث روزند اما مثلن بی‌توجهی این حزب به موضوع محیط‌زیست هم از دلایل مهم روی گرداندن مردم از آن‌ها است. چهره این انتخابات می‌توانست راسموس پالودان باشد. نژادپرستی که با سوزاندن قرآن در اماکن عمومی قصد جلب توجه داشت (و موفق هم شد!) و... ترجیح می‌دهم اما در موردش نگویم. چون مردک دیوانه نمونه‌ای محقر از چهره‌های مرسوم سیاست روز دنیا است که با نفرت‌پراکنی و اعمال دیوانه‌وار توجهات را به خودش منحرف کرده. نه! چهره این انتخابات این مردک دیوانه نیست. چهره واقعی، به خصوص برای من ایرانی ندید بدید، خود دموکراسی است. منکر کاستی‌ها و ناکار‌آمدی‌هایش هم نیستم اما خیلی خلاصه و سطحی، این دموکراسی یعنی پراکندگی قدرت که مشروعیتش با رای مردم است. نه تمرکز بی‌مرزش در یک محل که با بی‌مسئولیتی و عدم پاسخگویی هم همراه می‌شود و می‌شود حال و روز ما. مثل دموکراسی باسمه‌ای وطنی و خاورمیانه‌ای و یا خیلی جاهای دیگر دنیا نیست که به برگزاری یک انتخابات هر از چند گاهی خلاصه می‌شود و سپس برنده همان انتخابات (سالم و واقعی بودنش پیشکش) همه قدرت را قبضه کرده و بازنده هم که بازنده است و باید حذف شود. در نمونه وطنی‌اش که بخش عظیمی از قدرت خیلی وقت پیش قبضه شده و حتا در انتخابات فرمایشی/نمایشی هم عرضه نمی‌شود!

نتایج آخرین نظرسنجی پیش از انتخابات، از سایت رادیو و تلویزیون دانمارک dr.dk (بالایی درصد آرا و پایینی تعداد نماینده‌ها در پارلمان)

این نمودار آخرین آرای شمارش شده است. (هر حزبی در دانمارک به صورت سنتی با یک حرف الفبا شناخته می‌شود.) هر یک از این احزاب دارای سیاست و رویکرد خاص خود هستند که هر چند طبیعتن در موارد کم یا زیادی با دیگران هم‌پوشانی دارد اما در نهایت به رای‌دهندگان حق انتخاب بیشتری می‌دهد تا آن‌چه که مورد نظرشان یا به آن نزدیک‌تر است را برگزینند و شمار آرای کم هم باعث نمی‌شود که سیاستمداران به سمت مرکز قدرت (حزب پررای‌تر) بروند و قدرت را بیش از پیش متمرکز کنند. نکته ساده دیگر پراکندگی آراست که باعث می‌شود حتا احزاب بزرگ‌تر سوسیالیست یا لیبرال هم نتوانند پس از پیروزی یک دولت یک‌دست تشکیل داده و دیگران را از صحنه بیرون کنند. اینجا احزاب دیگری هستند که یکی با تکنوکراسی، یکی با ملی‌گرایی، یکی با طرفداری از محیط زیست و یکی با رویکرد تساوی همه افراد جامعه (با تمرکز با مهاجران و نسل چندمی‌ها) شناخته می‌شوند و دولت باید با همکاری و عضویت بخشی از آنان تشکیل شود. هر چند هم در نهایت مثل خیلی جاهای دیگر دنیا، احزاب در دو بخش عمده روبروی هم صف‌آرایی می‌کنند که در این‌جا بلوک قرمز و آبی است اما این منجر به دوقطبی قدرتمند آمریکایی که محصول سنتی‌اش کاپیتالیسم افسارگسیخته و جدیدترین محصولش فاشیسم دگردیسی‌یافته است هم نخواهد شد. هر چقدر بیشتر در موردش بدانیم بیشتر حسرتش را می‌خوریم و بیشتر ناامید می‌شویم که خواب چنین سیستمی را هم در چرخه ابدی گرداب استبدادی که مملکت‌مان به آن دچار است نمی‌توان دید. چنین سیستم و جامعه‌ای نه با معجزه و دعای یک‌شبه پدید می‌شود و نه در دوره فشرده تخصصی می‌توان تربیتش کرد. محصول یک فرآیند و تاریخ طولانی است.